Page 94 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

๘๔
๕.๒ ฉากลิเก
ฉาก เป็นส่วนประกอบสํ าคัญในการสร้างสีสัน และถื อเป็นเอกลั กษณ์อย่ างหนึ่งของการ
แสดงลิ เก นอกจากใช้ประโยชน์เป็นเครื่ องกั้นแบ่งส่วนของเวที ลิเกแล้ ว ยังช่ วยสร้างบรรยากาศให้ การ
แสดงลิ เกมีความสมจริงและน่าสนใจมากขึ้ น
ฉากลิเกแต่เดิมนั้ นเป็นฉากผ้าใบ เขียนสีเป็ นภาพต่าง ๆ อย่างสวยงามสะดุดตา เช่นภาพ
ท้องพระโรง ปราสาทราชวัง วัดวาอาราม ธรรมชาติป่าเขาลํ าเนาไพร ต่อมาบางคณะทํ าด้วยไม้ อัด ซึ่งมี
ความคงทนถาวรกว่ า แต่ไม่ สะดวกในการจัดเก็บ เพราะถ้าเป็ นฉากผ้าใบสามารถม้ วนหรือพั บเก็บได้ แต่
ปัจจุบันเปลี่ ยนมาใช้ฉากไวนิล (vinyl) ที่พิมพ์ด้วยระบบคอมพิ วเตอร์ ซึ่งมี ลวดลายและสีสันที่สวยงาม
และทันสมัยมากขึ้น
สมพร แย้มสี ผู้จัดการคณะลิเกพรเทพ พรทวี กล่ าวถึงเวทีและฉากลิ เกว่า
...ในยุ คแรกของการจัดตั้ งคณะลิเก ประมาณปี ๒๕๓๗ สมัยนั้นตามวัด เขามีมี โรง
ลิ เกอยู่ คณะลิ เกไปก็ขึ งฉากกั้ นได้ เลย ถ้ าเป็นงานบ้ าน หรือสถานที่ อื่ น ที่ ไม่ใช่วั ด
เจ้ าภาพก็เตรียมจัดสถานที่ ให้ เป็ นเวทีชั่วคราว พอเลิกงานแล้วเขาก็ รื้อออก ต่อมาคณะ
ลิเกต้องจัดหาเวที ไปเองโดยว่าจ้างจากคนที่เขารับทําเวที ตอนหลั งพอเรามีเวทีเป็ นของ
เราเองก็สะดวกมากขึ้น ก็ ใช้มาจนถึงทุกวันนี้ เวลามีงานที่ไหนลูกน้องที่เป็นฝ่ายเวทีก็จะ
ขนอุปกรณ์ต่าง ๆ ไปติดตั้ งให้เรี ยบร้อยก่อนทั้งเวที ฉาก แสง สี เสี ยง หลังจากนั้นคณะผู้
แสดงจึ งค่อยตามไป สํ าหรั บฉากที่ใช้ เมื่อก่ อนนี้ก็ เป็นผ้ าใบเขี ยนสี ราคาประมาณ
๓,๐๐๐ – ๔,๐๐๐ บาท สมั ยนั้นแหล่งเขี ยนฉากก็ อยู่ที่ บ้านโป่ง ราชบุ รี และที่สระบุรี
รู ปแบบของฉากส่ วนใหญ่ก็ จะเป็ นภาพท้องพระโรง วั ดวาอาราม ธรรมชาติชนบท
นอกจากฉากผืนใหญ่แล้ วก็มีป้ายชื่อคณะอีกผื นหนึ่งซึ่งติ ดที่ส่วนบนของฉาก และฉากห
ลื บเล็ก ๆ อี ก ๒ ฉากตั้งอยู่ด้ านหน้าทั้งสองข้ างเวที ตรงช่องระหว่างฉากใหญ่กั บฉากห
ลื บเป็นทางเข้าออกก็ จะมีม่ านกั้น ต่อมาเมื่อประมาณ ๓ – ๔ ปีที่แล้วมีการเปลี่ ยนฉาก
ให้ ทันสมัยขึ้ นตามความนิยมโดยใช้ การพิ มพ์ระบบคอมพิ วเตอร์ แต่ราคาค่ อนข้างสูง
ประมาณ ๓๐,๐๐๐ บาท รู ปแบบของฉากก็มี หลากหลายมากขึ้นก็ ดู สวยงามสดใสดี
คณะของเรามี งานมาก บางเดือนมี ทุกคืน ฉากเมื่ อใช้งานมาก ๆ ก็ซี ดบ้าง ชํารุ ดบ้ าง
จึงต้องเปลี่ยนบ่อย ซึ่งการเปลี่ยนฉากใหม่ แต่ละครั้ง ก็สร้างความตื่นตาตื่นใจให้คนดูได้
เหมื อนกัน...”
(สมพร แย้มสี , สัมภาษณ์, ๑๖ มีนาคม ๒๕๕๔)
๕.๒ แสงและเสียง
สมัยก่อนที่ยังไม่มีไฟฟ้ า ใช้ตะเกียง แต่ การแสดงลิเกในปัจจุบันมีระบบเทคนิคเวทีด้ านแสง
สี เสียงที่ ทันสมัยและมี คุ ณภาพดีระบบแสงไฟที่สว่างไสวด้านหน้ าเวที ทําให้ ผู้ชมมองเห็นผู้ แสดงอย่ าง
ชัดเจน และเมื่อกระทบกับชุดเพชรที่ นักแสดงสวมใส่ทําให้เกิดแสงระยิ บระยับสวยงามมาก สําหรับระบบ
เครื่องเสียงก็ดังกังวานชัดเจน อีกทั้งยังช่วยปรั บเสียงขับร้องและเจรจาของนักแสดงให้