Page 79 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

๖๙
ได้ ไม่หลากหลายนัก แต่ถ้ าเป็นปี่พาทย์มอญก็ จะบรรเลงเพลงได้ มากขึ้น ปัจจุบั นนี้ ปี่
พาทย์ลิเกพัฒนาขึ้นมาก บรรเลงเพลงได้ หลากหลายรูปแบบ สมัยก่ อนบรรเลงเพลงไม่
มากนั ก แล้วต้องให้ ลิเกร้องเสร็ จถึงจะรั บ แต่สมัยนี้ปี่พาทย์เหนื่ อยมาก รับภาระเยอะ
ต้ องบรรเลงตลอด คลอไปทุกบทบาทที่ลิ เกแสดง แล้วก็ต้องนําให้ ลิเกร้อง เป็ นหลักให้
ลิ เก จะร้องดี หรื อไม่ดีก็ อยู่ที่ ดนตรีด้ วย นับว่าปี่ พาทย์ มี ความสํ าคัญมากในการช่ วย
ส่ งเสริมลิเก ปี่พาทย์ จะต้องรู้เรื่ องราวทุกบททุกตอนของการแสดง อย่างไรก็ ตามในเมื่อ
ปี่พาทย์ดีอยู่ แล้วก็อยากจะให้ใส่ ใจในเรื่องรายละเอียดเล็ก ๆ น้อย ๆ แต่ว่ าสําคัญนั่นก็
คื อระบบเสียงต้องให้ได้ยิ นเสียงเครื่องดนตรีทุกชิ้นที่บรรเลงอยู่ ลิเกจะดีไม่ ดีอยู่ ที่ดนตรี
ดนตรี ไพเราะได้ยินทุกเสี ยงครบ เหมือนเปิดแผ่นออกมาได้ยินทุกเสียงทั้ งเสียงระนาด
เอกใส เสี ยงระนาดทุ้มก็เพราะ เสียงฆ้องก็ได้ ยิน เสียงปี่ก็พอดี เสียงออกมาอย่ างนี้ก็ จะ
ทําให้ผู้ชมผู้ฟั งรู้สึกรื่นหู ลิ เกนี่ถ้ าปี่พาทย์ดีก็ ร้องสบาย ปัจจุบันคณะลิเกเขาถึ งต้องนําปี่
พาทย์ของตนเองไปบรรเลง ถ้าเป็นคณะที่เขาพร้อมนะ คือเรียกว่า รู้หน้าพาทย์กัน
(ถาวร สดแสงจันทร์, สัมภาษณ์, ๓๑ มีนาคม ๒๕๕๔)
...การบรรเลงในแต่ละเพลงของวงจะอาศั ยความพร้อมเพรียงเป็ นอย่างมาก
ประกอบกั บการใช้ไหวพริบในการบรรเลง เพราะการบรรเลงดนตรีประกอบการแสดง
ลิเกไม่เหมือนบรรเลงตามงานทั่วไป จะต้องคอยสังเกตผู้แสดงในแต่ ละฉาก และใช้เพลง
ให้เหมาะสม เมื่อก่อนนี้วงดนตรีประกอบการแสดงมี เครื่องดนตรีน้อยกว่านี้ การบรรเลง
ก็ เรียบง่าย ไม่โลดโผน ปัจจุบันได้เพิ่มเครื่ องดนตรีมากชิ้นขึ้น เช่น ตะโพนมอญ เปิงมาง
คอก การบรรเลงเพลงก็หลากหลายขึ้ น
(ปรีชา เชื้อน้อย, สัมภาษณ์, ๒ เมษายน ๒๕๕๔)
...ผมเป็นผู้เป่าปี่ ประกอบการแสดงลิเก นอกจากจะเป่าไปพร้อมกับการบรรเลง
ของเครื่องดนตรีชนิดอื่ น ๆ แล้ว บางช่วงเวลาก็ จะต้องบรรเลงเดี๋ยว เช่ น เวลาลิเกโศกก็
เป่ าปี่หรือขลุ่ยเป็นเพลงรําลองโศกไปเรื่อย ๆ ซึ่งก็ต้ องใส่อารมณ์สุ นทรีย์ สํ าเนียงปี่ต้อง
ให้อ่อนหวาน หรื ออาจเป็นในลักษณะโหยหวนบ้างตามบทบาทของการแสดงที่ดําเนิ น
อยู่ แนวการบรรเลงของผมยึดรูปแบบโบราณเอาไว้ และมี การดัดแปลงผสมผสานให้
เหมาะสมกับการบรรเลงปี่ พาทย์ทั้งวง ผมถือว่าดนตรีมี ความสําคัญต่อการแสดงลิเกมาก
เป็นสิ่งคู่กันมาตั้ งแต่โบราณ มีลิเกก็ต้องมี ปี่พาทย์จะแยกจากกันไม่ได้ ขณะที่บรรเลงอยู่
ในการแสดงลิ เกนั้นผมรวมทั้งนักดนตรีทุก ๆ คนมีความตั้งใจอย่างเต็ มที่ และก็ ภูมิใจที่มี
คนเห็นคุณค่ าของดนตรีไทย เชื่อว่าคนที่ มาดูลิเกนั้ นเขาย่อมต้ องการฟังเสียงดนตรีไทย
ด้ วย เพราะฉะนั้นนักดนตรีทุกคนจึงใส่ใจต่อการบรรเลงในทุกช่ วงเวลาตั้งแต่เริ่มต้นจน
จบการแสดงลิ เก...”
(สมชาย ลํ าเจียก, สัมภาษณ์, ๒ เมษายน ๒๕๕๔)