Page 61 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

๕๑
หรื อ ยุพราชสามร่าง เป็ นต้น นอกจากนี้ ยังมี การใช้ชื่ อเรื่องตามละครโทรทัศน์ที่ กําลั งออกอากาศอยู่ใน
ช่วงเวลานั้ นเพื่อความทันสมัยตามกระแสความนิยมของประชาชน
๑.๒ การขับร้องและเจรจา เป็นองค์ประกอบสําคัญอย่ างหนึ่งของการแสดงลิเก
ผู้ แสดงลิเกได้ ดีต้ องมีความสามารถในการร้อง ซึ่ งการร้ องของลิเกมี ลักษณะพิเศษคือ ต้ องเปล่งเสียงดัง
เต็มที่ ทํ าให้มีเสียงค่ อนข้างสู งกว่าปกติ ท่วงทํานองเพลงที่ นํามาขับร้องมีหลายแบบ เช่น ร้องแบบละคร
(ร้ องให้จบก่อนแล้วปี่พาทย์จึงจะรั บ) ร้องเพลงสองชั้น (ร้ องคําหนึ่ง แล้วให้ ปี่พาทย์รับท่อนหนึ่งสลับกันไป)
ร้องเพลงด้ นกลอนสด (เช่น เพลงหงส์ทอง เพลงรานิเกลิง ซึ่งอาจสลับการเจรจาบ้างก็ได้) การขั บเสภา (ซึ่ง
ลิเกยังนํามาร้องประกอบการแสดงอยู่จนถึงปัจจุบัน) รวมถึงการร้องเพลงลูกทุ่งและเพลงตามสมัยนิยมซึ่ง
ลิเกนํ ามาขับร้องประกอบให้ เหมาะสมกับเนื้อเรื่องในตอนที่แสดง การร้องเพลงทํานองต่ าง ๆ เหล่านี้ผู้ร้ อง
ต้ องมีการเอื้ อนและใช้ลูกคอเพื่อให้เกิดความไพเราะ นอกจากนี้ยังต้ องอาศัยลักษณะเด่นเฉพาะตั วของผู้
ร้องคื อ มีน้ําเสี ยงไพเราะ ก้องกังวาน ซึ่ งจะทําให้เกิดความประทับใจแก่ผู้ฟัง
ส่ วนก า ร เ จ ร จ าขอ ง ลิ เ กก็ มี ลั กษณะพิ เ ศษ เ ช่ น เ ดี ยวกั บกา ร ร้ อ ง กล่ า วคื อ
มั กออกเสียงดังเต็มที่ พูดลากเสียงหรือเน้นคํ ามากกว่าพู ดธรรมดาเพื่อให้เกิดความชัดเจน นอกจากนี้การ
ใช้น้ําเสียงในการเจรจายั งเป็นสิ่งที่แสดงออกตามบุคลิ กลักษณะของตัวละครที่แสดงในเรื่ อง เช่น ผู้แสดง
เป็ นนางเอกต้องมีน้ําเสียงไพเราะ อ่อนหวาน น่าฟั ง ผู้แสดงเป็นนางโกง หรือนางร้ายต้องใช้ น้ําเสียงที่ ดัง
ก้ อง แหลมสูง ฉอเลาะ ออดอ้อน ผู้แสดงเป็ นตั วเจ้า หรือตัวพ่อมีเสียงน้ํ าเสียงสุภาพ อ่อนโยน ส่วนบท
ผู้ ร้ายหรือตัวโกง เวลาร้องก็ต้ องให้ดั งก้องกังวาน เกื อบเป็นตะโกน พูดจาเอะอะโวยวาย สั้ น ๆ ห้วน ๆ
ยั่วยวนให้ โมโห แต่ก็ ออกเสียงชั ดถ้อยชัดคํา หรือผู้ แสดงเป็นตัวตลกก็ใช้ถ้ อยคําภาษาง่าย ๆ มีความตลก
ขบขัน สอดแทรกสํานวนคํ าพังเพย อุปมาอุ ปมัย รู้จักสอดแทรกสถานการณ์ปัจจุบันให้ทันสมัย สร้างความ
สนุกขบขันให้ผู้ชมตลอดเวลาที่ชมการแสดง สิ่งสําคัญคือ ไม่ใช้ถ้อยคํ าหยาบคาย
จากการสั มภาษณ์ ศิ ลปิ นลิ เกและบุ คคลผู้ เกี่ ยวข้ องได้ แสดงความคิ ดเห็ นในเรื่ องการ
ขับร้องของลิเกไว้ดังนี้
...ลิ เกในอดีตจะร้ องเพลงไทยเดิมได้มากและหลากหลาย นอกจากการร้อง
ทํานองรานิ เกลิง ในปัจจุบันลิเกมีการนําบทเพลงลู กทุ่งที่มีทํานองและเนื้ อร้องใกล้เคียง
กั บเรื่องราวมาร้องสอดแทรกในการแสดง ส่วนเพลงไทยเดิมประเภทสองชั้นแบบโบราณ
มั กไม่ค่อยนิยมร้อง อาจเป็ นเพราะความสามารถของผู้แสดงในปั จจุบันฝีมือยั งไม่ถึง จึ ง
มั กร้องรานิเกลิงเพียงอย่างเดี ยวก็สามารถแสดงด้านหน้ าเวทีได้แล้ว
(วรรณา แก้ วกว้าง, สัมภาษณ์, ๓ เมษายน ๒๕๕๔)
เพ็ญนภา ไกลเนตร นางเอกลิเกคณะเฉลิมชัย มาลัยนาค กํ าลั งอยู่ในระดับศึ กษาระดับปริ ญญา
ตรีปีที่ ๒ สถาบันบัณฑิ ตพัฒนศิลป์ ห้องเรียนเครื อข่ ายวิทยาลัยนาฏศิลปสุพรรณบุรี กล่าวถึงประโยชน์
ของการศึกษาในสาขาวิชาเอกคีตศิ ลป์หรือขับร้องเพลงไทยซึ่งนํ ามาใช้ในการแสดงลิเกว่า