Page 44 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

๓๔
เกี่ ยวกับภูมิปัญญา ภาพสะท้อนทางวัฒนธรรม รวมทั้งแนวทางการอนุรักษ์ และพัฒนาลิเก
๓. ระยะเวลา
การวิจัยครั้งนี้เริ่มตั้งแต่เดือนกรกฎาคม ๒๕๕๓ ถึง เดือนมิถุนายน ๒๕๕๔
๔. พื้นที่วิจัย
ผู้ วิจัยคั ดเลือกพื้นที่วิจัยแบบเจาะจง ได้แก่ จังหวัดสุ พรรณบุรีและจั งหวัดอ่างทอง เหตุผลที่
พิจารณาเลื อก ๒ จังหวัดนี้เป็นตัวแทนจังหวัดอื่น ๆ ในเขตภาคกลางเนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีคณะลิเกอยู่เป็น
จํานวนมาก และมี การจัดหาลิเกมาแสดงในงานเฉลิมฉลองต่าง ๆ อยู่ เสมอ ไม่ว่าจะเป็ นงานวัด งานของ
หน่วยราชการ เอกชน รวมถึงงานของประชาชาวบ้านทั่วไปด้ วย นอกจากนี้ประชาชนส่วนใหญ่ ยังให้ความ
สนใจชมลิ เกเป็นมหรสพสํ าคัญ และที่สํ าคัญอีกประการหนึ่งคือทั้งสองจังหวัดนี้มีวิ ทยาลัยนาฏศิลป ซึ่งเป็น
สถาบั นการศึกษาที่ให้ความรู้ด้านนาฏศิ ลป์ดนตรีไทย การแสดงพื้นบ้าน รวมถึงการแสดงลิเกด้วย นับว่ า
จังหวัดสุพรรณบุรี และจังหวัดอ่ างทองเป็นพื้นที่ที่ยังมีการอนุรักษ์ เผยแพร่ และสืบสานศิลปะการแสดงลิเก
มาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน
๕. ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง
ประกอบด้วย บุ คลากรผู้ให้ข้อมู ล (Key-informants) ได้แก่ ศิลปินลิเก และผู้ มีส่วนเกี่ ยวข้อง
โดยเลือกกลุ่มตั วอย่างแบบเจาะจง (Purposive Sampling) และใช้กลุ่มตั วอย่างเป็นรายบุคคล ดังนี้
๕.๑ คณะลิเก จํานวน ๓ คณะ ใช้วิ ธีคั ดเลือกแบบเจาะจง ได้แก่ คณะพรเทพ พรทวี คณะ
เฉลิ มชัย มาลัยนาค และคณะศรราม น้ํ าเพชร เหตุผลที่เลือกคณะลิเก ๓ คณะนี้เป็ นตัวแทนของประชากร
ที่ใช้ ศึกษาเนื่องจากเป็ นคณะลิ เกมีชื่อเสียง และเป็นที่นิยมของประชาชนส่วนใหญ่ในปัจจุบัน โดยศึกษา
ข้อมูลจากการที่มี ผู้ติดต่ อจัดหาไปแสดงตามงานต่าง ๆ จํานวนมาก และการแสดงแต่ละครั้งก็มี ประชาชน
ให้ความสนใจมาชมเป็ นจํานวนมากด้วยเช่นกัน ถึ งแม้คณะลิเกทั้งสามคณะดังกล่าวจะมิได้ มีภูมิลํ าเนาอยู่
ในจั งหวัดสุพรรณบุรีและจังหวัดอ่างทอง แต่คณะลิเกทั้ ง ๓ คณะนี้มีงานแสดงอยู่ในพื้นที่จังหวัดสุพรรณบุรี
และจังหวั ดอ่ างทองมากกว่าคณะอื่ น แสดงให้ เห็นว่าลิเกทั้งสามคณะดั งกล่ าวได้ รั บความนิยมจาก
ประชาชนในจั งหวัดสุพรรณบุรี และจังหวัดอ่างทองเป็นอย่างมาก ดังนั้นการกําหนดพื้ นที่วิ จัยในครั้ งนี้
ผู้วิ จัยพิจารณาจากการเป็นพื้นที่ที่มีการแสดงลิเกมาก ถึงแม้จะเป็นคณะลิเกที่มาจากพื้นที่อื่นก็ตาม แต่ถือ
ว่ าแสดงอยู่ในเขตพื้นที่ที่กําหนดเป็นขอบเขตของการวิจัย
เหตุ ผลสําคัญอี กประการหนึ่งในการพิ จารณาเลือกคณะลิ เกทั้ งสามคณะดังกล่ าว เป็น
ตั วแทนในการศึกษา เนื่องจากเป็นคณะลิเกที่ มีองค์ ประกอบและรูปแบบการแสดงที่สามารถจะศึกษาด้าน
ภู มิ ปัญญาและภาพสะท้อนวั ฒนธรรมที่ ปรากฏอยู ได้อย่างชั ดเจน โดยมี ลักษณะของการรั กษาแบบ
แผนการแสดงลิ เกแบบดั้งเดิม และบางส่วนมีการเปลี่ยนแปลงพัฒนาไปตามกาลเวลา สภาพสั งคม และ
สิ่ งแวดล้อม ซึ่ งผู้วิ จัยเชื่ อว่าข้อมูลที่ ได้ จากการศึกษาจากกลุ่ มที่เลือกครั้งนี้น่าจะเป็ นข้อมู ลที่ เที่ยงตรง
ชัดเจน เชื่อถือได้ และเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาในครั้ งนี้อย่างแท้จริง
สําหรับผู้ให้ข้อมูลในคณะลิเกทั้ง ๓ คณะ ประกอบด้ วยบุคคลต่อไปนี้
๕.๑.๑ หัวหน้าคณะ หรื อผู้จัดการคณะลิเก จํานวน ๓ คน
๕.๑.๒ ศิลปินลิเก จํานวน ๒๐ คน แบ่งเป็นชาย ๑๐ คน หญิง ๑๐ คน
๕.๑.๓ ผู้บรรเลงดนตรีในคณะลิ เก จํานวน ๖ คน