Page 36 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

๒๖
ประกอบการเดินทางในระยะทางใกล้ กระบวนท่ารําเพลงโอด ตัวพระและตั วนาง ซึ่งมีลั กษณะการรําที่
เรียกว่า ดอกไม้ไหว เป็นลักษณะการรําสะดุ้งตัว ถือเป็นลั กษณะเฉพาะที่สื บทอดจากครูเต็ก เสือสง่ า
กระบวนท่ ารําไม้รบไทย หรือไม้รบดาบ ๕ ไม้ กระบวนท่ ารําไม้รบจีน หรือไม้รบทวน ๗ ไม้ ซึ่งพบว่ า
กระบวนท่ ารําบางท่า ลิเกคณะอื่นๆ ยังคงใช้แสดงอยู่ ส่วนลั กษณะการแสดงกระบวนท่ารําไม้รบไทยและ
ไม้ รบจีนของครูทองเจือ โสภิตศิลป์ จะแสดงต่อเนื่องกั นตั้งแต่ไม้รบที่หนึ่ง ถึงไม้ รบสุดท้าย ในแต่ละไม้รบ
จะมีกระบวนท่ ารําหลัก ๑ ท่าที่แตกต่างกันในแต่ละไม้ และมี ท่ารําเชื่อมที่เหมือนกันทุกไม้ ซึ่งกระบวนท่า
รํ าเหล่านี้ ไม่พบในการแสดงลิเกในปั จจุบั น นับว่ าครูทองเจื อ โสภิตศิลป์ เป็นทั้ งนาฏยศิลปิ นและ
นักวิชาการที่มีบทบาทสําคัญอี กท่านหนึ่งต่อวงการลิเก ในการอนุ รักษ์และสืบทอด การแสดงพื้ นบ้าน และ
สร้ างสรรค์งานวรรณกรรมนาฏยศิลป์ให้เป็นทีประจักษ์ในสังคมไทย
กรองแก้ว แรงเพ็ชร์ (๒๕๔๙) ศึกษาวิจัยเรื่ อง “องค์ประกอบการแสดงลิเกคณะพรเทพ พร
ทวี ” ในด้านชีวประวัติและผลงานพบว่ า พรเทพ พรทวีเป็นศิลปินลิเกที่ได้ เรียนรู้ ได้รับการถ่ายทอด และ
ได้สั่ งสมประสบการณ์มาเป็นเวลายาวนาน จนสามารถแสดงออกเผยแพร่สู่ประชาชนให้ซาบซึ้ง ถึ งคุณค่า
ของศิลปะพื้นบ้านแขนงนี้ได้อย่ างเชี่ยวชาญ มี การสร้างสรรค์ ประยุกต์ผลงานให้ สอดคล้อง เหมาะสมกับ
สถานการณ์ และยุ คสมัยจนเป็นที่ยอมรั บของสังคมอย่างกว้างขวางในปั จจุบัน ด้านองค์ประกอบและ
รู ปแบบในการแสดงพบว่า ลิ เกคณะพรเทพ พรทวี มีองค์ประกอบที่ทําให้สามารถสร้ างสรรค์ผลงานการ
แสดงออกมาได้จนเป็ นที่ประทับใจของผู้ชมอย่างมาก และมีรูปแบบการแสดงที่เป็นเอกลักษณ์ เฉพาะตัว
ส่ วนการวิเคราะห์บทเพลงที่ใช้ประกอบการแสดงนั้นพบว่ า เพลงรานิเกลิง ของลิเกคณะพรเทพ พรทวี
เป็นเพลงที่มี ความไพเราะเป็นเลิศ เป็นบทเพลงเฉพาะที่ปรากฏอยู่แต่ในการแสดงลิเกเท่านั้น ใช้บรรเลงนํ า
หรือส่ งร้อง และบรรเลงรับร้องตอนท้ ายด้วย เป็นการทอดเสี ยงเข้าไปรับกับสองวรรคสุ ดท้ายของเนื้อร้ อง
ได้ เป็นอย่ างดี นับว่ าเป็ นความเหมาะสมอย่างกลมกลืน ก่อให้ เกิดความไพเราะ มี ความนุ่มนวลเข้มข้นใน
กลอนเพลง และมีความหลากหลาย จึ งประจั กษ์ได้ว่า เพลงรานิ เกลิงเป็นผลงานที่ดีต่ อการดนตรีไทย และ
ควรค่าแก่ การอนุรักษ์สืบไป
กนิษฐา เทพสุด. (๒๕๕๐) ศึ กษาเรื่ อง “การปรับประสานสื่อพื้นบ้าน ลิเก ผ่านทางสื่อ
โทรทัศน์ : กรณีศึ กษารายการลิเกรวมดาวดารา ทางสถานีวิทยุโทรทัศน์ กองทัพบก ช่อง ๕” พบว่า การ
แสดงลิ เกในรายการลิเกรวมดาวดาราได้ เริ่มขึ้ นในปี พ.ศ. ๒๕๑๘ ลิเกได้มีการพัฒนารูปแบบให้ทันสมั ยขึ้น
ไม่ว่ าจะเป็ นในส่วนของเครื่ องแต่ งกาย การอิงสื่อมวลชนในการหารายได้ และชื่อเสี ยง และได้นําผู้ที่มี
ชื่อเสียงในวงการบันเทิงเป็นแขกรั บเชิญ แต่ยังคงเอกลักษณ์ของลิ เกไว้ เช่ น การร้องด้วยรานิ เกลิง ในส่วน
ของเนื้ อหาที่ยั งคงแสดงเกี่ยวกับการสู้รบ ชิงเมื อง ชิงเมี ย (รัก รบ โศก ตลก) ไว้ โดยอาจจะมีเรื่องราว
เกี่ยวกั บวิถี ชีวิ ตของชาวบ้านเข้ามามีส่ วนร่วมด้ วย ด้านขั้นตอนการผลิตรายการโทรทั ศน์มี การนําเสนอ
ความเป็ นตัวเองของผู้ แสดง ลิเกพยายามแสดงออกถึงความเป็นลิเกมากที่ สุดด้วยการรํ าที่อ่อนช้อย คําร้ อง
และการเจรจาหวังให้ผู้ชมมีอารมณ์ร่วมในขณะที่ทําการแสดงเป็นกึ่งละครโทรทัศน์ มีการใช้เทคโนโลยีเข้ า
มามี ส่ วนด้วย นั่นคือการบั นทึกเทป ส่ วนฝ่ายผลิ ตรายการจะใช้เทคนิคเกี่ ยวกับกล้องที่ ใช้ จับภาพแทน
สายตาผู้ชมจับภาพทั้งการเคลื่อนไหว ขนาด และมุมภาพ เพื่ อให้สื่ อถึงความรู้สึ กที่สมจริง ดังนั้นทั้งสอง
ฝ่ ายจะต้องเข้ าใจถึงขั้ นตอนการผลิ ตรายการ ซึ่ งได้จากการลงมือทํ าจริ ง และวิธี ครูพักลั กจํา เป็นการ
แลกเปลี่ยนประสบการณ์ซึ่ งกันและกัน