Page 101 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

๙๑
ภาพสะท้อนทางวัฒนธรรมที่ปรากฏอยู่ในการแสดงลิเก
วัฒนธรรม หมายถึง แบบแผน หรื อแนวทางประพฤติปฏิบัติในการดําเนินชีวิ ตที่ก่อให้เกิดความดี
ความงาม ความเจริญ และความสงบสุขแก่บุ คคลและสังคม วั ฒนธรรมเป็นวิ ถีชีวิ ต และเป็นมรดกแห่ ง
สังคม ดั งที่กรมศิลปากร (๒๕๔๐ : ๑๔ - ๑๕) กล่าวว่า วัฒนธรรมเป็นวิถีการดําเนิ นชีวิ ตของสังคม เป็ น
แบบแผนการประพฤติปฏิ บัติและการแสดงออกซึ่ งความรู้สึ กในสถานการณ์ต่าง ๆ ที่ สมาชิกในสังคม
เดี ยวกันสามารถแก้ ไขและซาบซึ้งร่ วมกัน วั ฒนธรรมเกิดขึ้นจากการประพฤติ ปฏิ บัติ ร่วมกันเป็นแนว
เดียวกันอย่างต่อเนื่องของสมาชิ กในสังคมสืบทอดเป็นมรดกทางสังคมต่อเนื่องกันมาจากอดีต หรืออาจเป็น
สิ่งประดิษฐ์คิดค้นสร้างสรรค์ขึ้นใหม่ หรืออาจรับเอาสิ่งที่เผยแพร่มาจากสังคมอื่น ๆ ทั้งหมดนี้หากสมาชิก
ยอมรับและยึดถือเป็นแบบแผนประพฤติ ปฏิบัติ ร่วมกันก็ย่อมถือว่าเป็นวัฒนธรรมของสังคมนั้น
จากคํากล่าวข้ างต้น สามารถเชื่อมโยงมาสู่การแสดงลิเก ซึ่งสามารถกล่าวได้ว่าการแสดงลิ เก เป็น
วั ฒนธรรมอย่ างหนึ่งของคนไทย เนื่ องจากเป็น “วิ ถี การดําเนินชีวิ ตและเป็ นมรดกแห่งสังคม” ลิ เก
สามารถสะท้อนให้เห็นถึงวิถีชีวิ ตมนุษย์ที่กลุ่ มคนในอาชีพนี้ได้สั่งสม เลือกสรร ปรับปรุง แก้ไข จนถือว่า
เป็นสิ่งดีงาม เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม และได้ ใช้เป็ นเครื่องมือในการประกอบอาชี พและดํารงชีวิตอยู่ ใน
สั งคม เป็นสิ่งที่สืบทอดเป็นมรดกทางสั งคมต่อเนื่องกั นมาจากอดี ต มีการสร้างสรรค์ สิ่งใหม่ ๆ และรับ
เอาสิ่งที่เผยแพร่มาจากสังคมอื่นด้วย
ภาพสะท้อนที่ ปรากฏอยู่ในการแสดงลิเกซึ่ งเป็นวิ ถีชี วิต และเป็ นมรดกแห่งสังคมในงานวิจั ยนี้
เป็ นข้อมูลที่ผู้ วิจัยศึ กษาจากการชมการแสดงลิ เก และสอบถามจากผู้เกี่ยวข้องกับการแสดงลิเกโดยแบ่ง
ออกเป็น ๕ ประเภท ดังนี้
๑. ขนบประเพณี ค่านิยมและความเชื่อ
๒. การสะท้อนวิถีชีวิ ตความเป็นไทย
๓. การใช้ภาษา วรรณคดี และวรรณกรรม
๔. ศิลปกรรมด้านนาฏศิลป์ ดนตรี จิตรกรรม
๕. การปลูกฝั งคุณธรรม จริยธรรม
จากการแบ่ งภาพสะท้อนที่ ปรากฏในการแสดงลิเกออกเป็น ๕ ประเภท ดั งกล่าวผู้วิ จัยนํ ามา
สร้ างกรอบแนวคิดเพื่ออธิบายรายละเอี ยดต่อไป ดังนี้