st123 - page 95

บทที่ 5
ลักษณะอํานาจทางสังคมของชุมชนในการจั ดการปาชายเลน
ในบทนี้ ศึกษาลักษณะอํานาจทางสั งคมของชุมชนในการจัดการปาชายเลนชุมชนอาวปาคลอก
โดยใช แนวคิด “อํ านาจทางสังคม” โดยศึกษาลักษณะอํานาจทางสั งคมของชุมชนทั้งระดั บชุมชนอาว
ปาคลอก และระดั บชุ มชนในพื้นที่วิ จั ย คือ ชุ มชนบานปาคลอก และชุมชนบ านบางโรง ซึ่ งผูวิ จัย
จําแนกลักษณะอํานาจทางสั งคมของชุมชน ออกเปน 2 สวน คือ
ส วนที่ 1 ที่มาของอํ านาจทางสังคมของชุมชน จํ าแนกเป น อํานาจทางสังคมที่ เกิ ดจาก
โครงสรางทางสั งคมของชุมชน และอํานาจทางสั งคมที่เกิดจากการปฏิสั มพันธระหวางชุ มชนกับองค กร
ภายนอก
ส วนที่ 2 รู ปแบบและทรัพยากรอํานาจทางสั งคมของชุมชน โดยอํ านาจทางสังคมของชุ มชน
จําแนกเปน อํานาจการบังคับ การอางอิงอํานาจที่เหนือกวา สิทธิอํานาจ และความนาเชื่อถือ อยางไร
ก็ ตาม อํานาจทางสังคมจะเกิ ดผลต องอาศัยทรัพยากรอํานาจทางสั งคม ไดแก บทลงโทษ การให
รางวัล ขอมูลขาวสาร ความชอบธรรม การอ างอิง และสถาบันเชี่ยวชาญ โดยมีผลการวิจัย ดังนี้
5.1 ที่มาของอํานาจทางสั งคมของชุมชน
อํานาจทางสั งคมของชุมชน ซึ่งเปนเครื่ องมือในการรวมพลังคนในชุมชน และต อสูกับอํ านาจ
ภายนอกที่ส งผลตอความเปนอยูของประชาชนในชุ มชน จําแนกออกเป น อํานาจทางสังคมเกิดจาก
โครงสรางทางสั งคมของชุมชน และการปฏิสัมพันธระหวางชุมชนกับองคกรภายนอกชุ มชน ดังนี้
5.1.1 โครงสร างทางสังคมของชุมชน แต ละชุ มชนมีโครงสร างทางสังคมที่หลากหลายและ
แตกตางกันตามบริบทของชุมชนแต ละแหง อย างไรก็ ตาม โครงสรางทางสังคมของชุ มชนทุกอยาง
ไม ไดเปนอํ านาจทางสังคมของชุ มชนเสมอไป ถาหากชุมชนไมไดนํามาใช ซึ่ งเปนที่มาของอํานาจทาง
สังคมของชุมชนอ าวปาคลอก ผลการวิจัยพบวา โครงสรางทางสังคมของชุมชนที่ เปนอํานาจทางสั งคม
ของชุมชนในการจัดการปาชายเลน ไดแก ระบบเครือญาติ กลุมทางสังคม สถาบันศาสนา (วัด มั สยิด)
โรงเรียน และองคกรปกครองส วนทองถิ่น (องคการบริหารส วนตําบล/เทศบาล) ดังนี้
(1) ระบบเครือญาติ ประชาชนในชุมชนอ าวปาคลอกสวนใหญเปนกลุ มคนดั้งเดิมที่ อาศัย
อยูเปนกลุมแรกในประวัติ ศาสตรชุ มชน ทําใหประชาชนในชุมชนมีความเหนียวแน นในระบบครือญาติ
เป นอยางมาก ตระกูลใหญที่ สําคัญและมีบทบาทในชุมชนบานป าคลอก คือ สื บวิเศษ สวนชุมชน
บานบางโรง คื อ ตระกู ลเกิดทรัพย คงนาม และท อทิพย นอกจากนี้ ความเปนเครื อญาติในชุมชน
อาวปาคลอกไมได เกิดขึ้ นเฉพาะในชุมชนและกลุมศาสนาเดียวกันเทานั้น ยั งมีความสัมพันธแบบเครือ
ญาติระหวางชุมชน และกลุมคนทั้งสองศาสนาดวย
เมื่ อวิ เคราะห รายชุ มชน พบวา ชุ มชนบ านป าคลอก ตระกู ลที่มี บทบาทสํ าคั ญใน
เคลื่ อนไหวการจัดการปาชายเลน เปนตระกูลเล็ ก ๆ ในชุมชน และดํ ารงชีวิ ตกับทะเล คือ ตระกู ล
ราชพล โดย จุริ นทร ราชพล เปนแกนนํ าหลักในชวงแรก ตอมาเสียชีวิ ตจากการลอบยิงเมื่อป 2544
ทําให นางสุนีย ราชพล (เสียชี วิตดวยโรคมะเร็ง) นายจุ รุณ ราชพล (นาตอย) และนางจุรีย ราชพล
(นาแต ว) เป นแกนนําหลักของกลุมอนุรั กษ ทรัพยากรป าชายเลนและชายฝงบานป าคลอกสืบทอด
มาจนถึงปจจุบัน