Page 3 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

ชื่อโครงการวิจัย : การผสมผสานทางวัฒนธรรม : กรณี ศึกษาศิลปะการแสดงที่พัฒนาจากภาพ
ศิ ลาจําหลักสถาปั ตยกรรมขอมโบราณในประเทศไทยและกัมพูชา
A Cultural Combination : A Case Study on The Performing Arts
Developed from Ancient Khom’s Carved Stone’s Architectural
Pictures in Thailand and Cambodia
ชื่อนักวิจัย เครือจิต ศรี บุญนาค สารภี วรรณตรง วิลาศ โพธิ สาร ศักดิ์ ชัย ท่าทอง
ระยะเวลาโครงการ ตุลาคม 2553 – กันยายน 2554
อาจารย์ที่ปรึ กษา : รองศาสตราจารย์ณรงค์ชัย ปิ ฎกรั ชต์ รองศาสตราจารย์ สมศักดิ์ ศรีสันติสุ ข
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะรู ปแบบการผสมผสานทางวัฒนธรรมในด้าน
ท่ารํา ดนตรี การแต่งกาย และปั จจัยที่ทําให้เกิดการผสมผสานทางวัฒนธรรมในศิลปะการแสดงที่
พัฒนาจากภาพศิลาจําหลักสถาปัตยกรรมขอม ขอบเขตการศึกษา คือ ระบําอัปสรสราญ
มหาวิทยาลัยราชภัฏสุ ริ นทร์ ประเทศไทย และระบําอัปสรา กรมศิลปากร ประเทศกัมพูชา ใช้เทคนิ ค
การวิจัยเชิงคุ ณภาพโดยการสังเกต สั มภาษณ์ ใช้แนวคิ ดทฤษฎีระบบสัญลักษณ์และการตีความของ
โคเบอร์
ผลการศึกษาพบว่า ลักษณะรู ปแบบการผสมผสานทางวัฒนธรรมระบําอัปสรสราญและ
ระบําอัปสราได้รั บอิทธิ พลจากวัฒนธรรมพื้ นบ้าน วัฒนธรรมอินเดี ย และวัฒนธรรมขอม ระบํา
อัปสรสราญของไทย เป็ นการผสมผสานแบบแนวราบ คือ ผ่านระบบคิ ดจากมหาวิทยาลัยราชภัฏ
สุ ริ นทร์ ขยายลงสู่ พื้ นที่ประยุ กต์เข้ากับท้องถิ ่ นเชื่ อมโยงเข้าสู่ ระบบการศึกษา ด้านท่ารํ า มี การ
ผสมผสาน 3 ส่ วน คื อ ท่ ารําจากราชสํานัก ท่ ารําพื้ นบ้าน ท่ารํ าจากภาพจําหลักปราสาทศี ขรภูมิ
และปราสาทนครวัด ด้านดนตรีใช้วงกันตรึ ม ด้านการแต่งกาย เลียนแบบภาพนางอัปสรในปราสาท
ศีขรภูมิ และปราสาทนครวัด ระบําอัปสรากัมพู ชา เป็ นการผสมผสานแบบแนวตั้งโดยกรมศิลปากร
กําหนดแบบแผนท่ารํ า ดนตรี และการแต่งกาย ก่ อนเผยแพร่ สู ่ ประชาชน ด้านท่ารํา เป็ นท่าจาก
ระบําท่วงท่ าโบราณที่ใช้รําถวายเทพเจ้า ดนตรี ใช้วงปี่ พาทย์ การแต่งกายเลียนแบบภาพนางอัปสร
ปราสาทนครวัด ปัจจัยที่ทําให้เกิดการผสมผสานทางวัฒนธรรม มีปัจจัยภายใน และปัจจัยภายนอก
ปัจจัยภายในด้านสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ พบว่า ในอดี ตกลุ่มชนต่างๆ ที่ เข้ามาในภูมิภาคนี้ มา
พร้อมกับอารยธรรมอินเดียเชื่ อมโยงเข้าสู ่วัฒนธรรมพื้นบ้าน และวัฒนธรรมขอม ชาวกั มพูชาใช้
นางอัปสราคุ ้ มครองให้กษัตริ ย์มีบารมีสู งขึ้ น ในไทยนางอัปสรา คือ พระแม่ ธรณี สั ญลักษณ์ความ