Page 19 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

บทที่ 1
บทนํา
ความสําคั ญของปัญหา
สถาปัตยกรรมขอม เกิดจากความเชื่อในศาสนาพราหมณ์ ในอินเดี ยเข้าสู่ อารยธรรมขอม
มาตั้ งแต่ยุคฟูนาน และเจนละ รุ่งเรื องในพุทธศตวรรษ ที่ 10-19 ครอบคลุมอาณาเขตในประเทศ
ไทย และกัมพูชา ร่ องรอยในประเทศไทย พบมากในจังหวัดนครราชสี มา บุรี รัมย์ สุ ริ นทร์ ศรี สะเกษ
อุบลราชธานี ประเทศกัมพูชา พบมากบริเวณ จังหวัดเสียมเรียบ (สุ ริยวุ ฒิ สุ ขสวัสดิ์ . ม.ร.ว. 2539)
สถาปัตยกรรมขอมที่ สร้างขึ้ นโดยผ่านระบบคิดนําเทคโนโลยีมาสร้างปราสาทเป็ นสัญลักษณ์ทาง
ความเชื่ อเพื่อประกอบพิธีกรรมบูชาเทพหรื อผี ร่ องรอยจากภาพศิลาจําหลักในสถาปัตยกรรมขอม
โบราณได้บันทึ กเรื่องราวที่ สะท้อนให้เห็นประวัติ ศาสตร์ ศิลปะ ความเชื่อ วิถีชี วิต ประเพณี
วัฒนธรรม ความเป็ นอยู่ของคนในภูมิภาคนี้ เรื่ องราวหนึ่ งในภาพศิ ลาจําหลักที่ น่าสนใจ คื อ ภาพ
พระศิวะร่ ายรํา และมีเทพบรรเลงดนตรี ในปราสาทศี ขรภูมิจังหวัดสุรินทร์ ประเทศไทย ภาพนาง
อัปสราร่ ายรําในปราสาทนครวัด ประเทศกัมพูชา และอีกหลายๆ แห่ ง ที่เชื่ อมโยงให้เห็นความเชื่อ
ความศรัทธาในเทพ ซึ่ งเป็ นภูมิประวัตศาสตร์ที่เป็ นลักษณะเด่นของวัฒนธรรมขอม เป็ นระบบคิ ด
โดยใช้ผีหรื อเทพ มาสร้างความดีความงามให้คนอยู่ร่วมกันได้ เพราะสิ่งที่ ปรากฏในภาพศิลา
จําหลักกับสิ ่งที่อยู่ในวิถีชี วิตของคนในชุ มชนคล้ายคลึงกัน คื อ มองเห็นการฟ้ อนรําที่เชื่อมโยงกับ
วัฒนธรรมขอมในศิลปะการแสดงระบําต่างๆ เช่น ในประเทศไทย พบระบําชุดโบราณคดี (ลพบุรี
ทวาราวดี ศรีวิชัย สุ โขทัย เชียงแสน) ระบําศรี ชัยสิ งห์ ระบําพนมรุ ้ง ระบํานครจําปาศรี ระบํา
อัปสรสราญ ในกัมพูชา พบ ระบําอัปสรา ในเวียดนามใต้ พบ ระบําอัปสราจาม เป็ นต้น ระบําต่างๆ
เหล่ านี้ มีการผสมผสานทางวัฒนธรรมที่ผ่ านกระบวนการขัดเกลาทางสังคมและวัฒนธรรม เป็ น
งานสร้างสรรค์ที่ นําวัฒนธรรมเดิ มมาผ่านระบบคิดสร้างวัฒนธรรมให้มีชีวิต โดยเฉพาะระบําอัปสร
สราญ ของมหาวิทยาลัยราชภัฏสุ ริ นทร์ ประเทศไทย และระบําอัปสราของกัมพู ชา ซึ่ งเป็ นพื้นที่ ที่
พบสถาปั ตยกรรมขอมโบราณที่เชื่ อมโยงให้สอดคล้องกับวิถีชี วิตของคนในท้องถิ่น เพิ ่ ม
ความสัมพันธ์ที่ดี มีผลต่อด้านเศรษฐกิจ การปกครอง และวัฒนธรรม ที่เชื่อมโยงเข้าสู่ ระบบ
การศึ กษา มีการพลิกฟื้ นวัฒนธรรมความเชื่อจากศิลปะขอมขยายลงสู่ ท้องถิ ่น ซึ่ งเป็ นแนวทาง
นําไปสู่ การสร้างให้เกิดความร่ วมมือระหว่างประเทศ และการวางแผนวิจัย และพัฒนาศาสตร์
ทางด้านนาฏศิลป์ ต่อไป จึงเป็ นประเด็นที่ผู ้ วิจัยอยากศึกษาลักษณะรู ปแบบ และปัจจัยที่ทําให้เกิด