Page 50 - งานวิจัย - www.culture.go.th/research

๔๐
บทที่ ๔
ภูมิปัญญา และภาพสะท้อนทางวัฒนธรรมที่ ปรากฏอยู่ในการแสดงลิเก
ภูมิทัศน์ทางวัฒนธรรมด้านการแสดงลิเกของจังหวัดสุพรรณบุรี และจังหวัดอ่างทอง
การวิ จัยเรื่อง ลิเก : การอนุรั กษ์ และพัฒนาตามมิติทางวัฒนธรรม ภูมิ ปัญญา และปรัชญา
เศรษฐกิจพอเพียงครั้งนี้ ผู้วิ จัยได้กํ าหนดขอบเขตพื้นที่ในการวิจัย ได้ แก่ จังหวัดสุพรรณบุ รี และจังหวัด
อ่ างทอง เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มี คณะลิเกอยู่เป็ นจํานวนมาก อี กทั้งยังนิยมให้มี การแสดงลิเกเฉลิ มฉลองใน
งานต่าง ๆ อยู่เสมอ โดยเฉพาะอย่างยิ่งงานวัด ไม่ว่าจะเป็นงานประจํ าปี งานปิดทองฝังลูกนิมิต งานยกช่อ
ฟ้า รวมถึงงานของหน่วยราชการ หน่วยงานเอกชน และงานตามบ้านของประชาชน เช่ น งานบวช งานศพ
งานแก้บน งานทํ าบุญ ฯลฯ ซึ่งแสดงให้ เห็ นว่าประชาชนยังให้ ความสนใจดูลิ เก เป็นมหรสพสํ าคัญของ
ท้องถิ่น และเชื่ อว่าลิ เกจะยังคงอยู่คู่สั งคมไทยไปอีกยาวนาน ดังนั้นในเบื้องต้นก่อนที่จะกล่าวถึงภูมิ ปัญญา
ที่ ปรากฏอยู่ในการแสดงลิเก ผู้ วิ จัยขอกล่าวถึ งศิลปวั ฒนธรรมเกี่ ยวกับลิ เกของจังหวัดสุ พรรณบุรี และ
จังหวัดอ่างทองเพื่อเป็ นข้อมูลประกอบการวิจัย ดังมีรายละเอี ยดต่อไปนี้
ลิ เกในจังหวัดสุพรรณบุรี
จังหวัดสุพรรณบุรี ได้ชื่ อว่าเป็น “แหล่งปราชญ์ศิ ลปิน” แห่งหนึ่ งของประเทศไทย จากหลักฐาน
ที่ ปรากฏว่ามี ศิลปิ นอยู่หลากหลายแขนงทั้ งนักร้อง นั กดนตรี นักเขี ยน และพ่อเพลงแม่ เพลงพื้นบ้าน
โดยเฉพาะอย่ างยิ่งนักร้องที่มี ชื่อเสี ยงตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันส่วนใหญ่ มีภูมิ ลําเนาอยู่ จังหวัดสุ พรรณบุรี
เช่ น ก้าน แก้วสุพรรณ สุรพล สมบัติเจริ ญ ศรเพชร ศรสุพรรณ สายั ณห์ สัญญา เสรี รุ่งสว่าง พุ่ มพวง ดวง
จันทร์ ยืนยง โอภากุล วรเวช ดานุ วงค์ และณภ้ทร อินทร์ใจเอื้อ เป็นต้ น และที่สําคัญคือศิ ลปินชาวจังหวัด
สุพรรณบุ รีได้รั บยกย่องเป็น “ศิลปินแห่งชาติ” จํานวนหลายท่าน อาทิ ครูมนตรี ตราโมท ศิลปินแห่งชาติ
สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรี ไทย) พ.ศ. ๒๕๒๘ ครูแจ้ง คล้ายสีทอง ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง
(ขั บเสภา) พ.ศ. ๒๕๓๘ แม่ขวัญจิ ต ศรีประจันต์ ศิลปินแห่งชาติ สาชาศิลปะการแสดง (เพลงอี แซว) พ.ศ.
๒๕๓๙ ไวพจน์ เพชรสุพรรณ ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีสากล นักร้องเพลงลูกทุ่ง) พ.ศ.
๒๕๔๐ พลเรือตรี มงคล แสงสว่ าง ศิลปินแห่งชาติสาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทย คีตศิลป์ ) พ.ศ. ๒๕๔๓
นับเป็นความภาคภูมิใจอย่างยิ่งของประชาชนชาวจังหวัดสุพรรณบุรี
ศิลปะพื้นบ้านสําคัญที่ ถือว่าเป็ นเอกลักษณ์ของท้องถิ่นสุพรรณบุรี คือ เพลงอี แซว นอกจากนี้ยังมี
การแสดงเพื่อความบันเทิงที่ ประชาชนให้ความนิยมอี กอย่างหนึ่ งคื อ ลิเก ถ้ าหากย้ อนรอยถอยหลังไป
ประมาณ ๓๐ – ๔๐ ปี สุพรรณบุรี นับเป็นจังหวัดที่ มี ชื่อเสียงลือเลื่องในเรื่องลิ เก โดยเฉพาะหมู่บ้านโพธิ์
พระยา ตํ าบลโพธิ์พระยา อําเภอเมือง เป็นสถานที่ ก่อกําเนิ ดคณะลิเกหลายคณะ เช่น คณะ ต.ศรีสุพรรณ
(ตุ่น โพธิ์ พระยา) คณะประยูร วงษ์ ศักดิ์ คณะนกเตี้ย ฯลฯ ซึ่ งคนรุ่นเก่า ๆ จะรู้ จักกั นดี เพราะคณะลิเก
เหล่ านี้นอกจากจะมีชื่อเสียงในท้องที่ ตนเองแล้ว ยั งไปสร้างชื่อเสียงในต่ างจังหวัดด้วย ฉะนั้ นลิเกจึงมีผล
โยงใยในเชิ งส่งเสริ มวัฒนธรรมท้ องถิ่นไม่ น้อย ไปกว่าเพลงอี แซว (กรมศิลปากร. ๒๕๔๔ : ๑๕๔)
จังหวัดสุ พรรณบุรี ได้พิ จารณาถึงคุ ณค่าของวัฒนธรรมพื้นบ้านด้านนาฏศิ ลป์ไทย จึงจัดประกวด
มหกรรมลิเกขึ้น เมื่อวั นที่ ๑ พฤษภาคม ๒๕๔๒ ณ วั ดสนามชั ย อําเภอเมืองสุ พรรณบุ รี ชื่องานว่ า
“มหกรรมแสงเสี ยงลิเกไทย” มี คณะลิเกต่าง ๆ ทั้งในจังหวัดและต่างจังหวัดมาร่วมแสดง